بازار بورس چیست؟

شاخص بورس چیست؟ افزایش و کاهش شاخص بورس به چه معناست؟

اگر می‌خواهید به زبانی ساده بدانید که شاخص بورس چیست؟ و با شاخل کل بورس و شاخص بازار بورس آشنا شوید، این مطلب را مطالعه کنید.

این روزها بازار بورس بسیار رونق گرفته و میزان مراجعه مردم به کارگزاری‌های بزرگی مانند کارگزاری مفید و آگاه بیش از گذشته شده است. سرمایه‌‌گذاران بازار بورس برای کسب درآمد بیشتر از این بازار پرریسک معمولا عوامل مختلفی را مورد بررسی قرار می‌دهند. در واقع می‌توان گفت که موفقیت در این بازار نیازمند ارزیابی مستمر وضعیت بازار و روند قیمت یا سود سهام شرکت‌ها در دوره‌های مختلف است. یکی از مهم‌ترین ابزارهایی که در ارزیابی بازار سرمایه بسیار مفید است تحلیل شاخص بورس است.

شاخص بورس چیست؟

اصطلاح شاخص یا Index بیانگر عددی است که با استفاده از آن می‌توان تغییرات یک یا چند متغیر را در طول مدت‌زمان معینی اندازه‌گیری کرد. در بازار بورس هم شاخص‌های متعددی برای نشان دادن وضعیت عمومی این بازار وجود دارند. هر شاخص دارای فرمول محاسباتی خاص خودش است و هر کدام از آن‌ها جنبه‌های مختلفی از وضعیت گذشته و فعلی بازار بورس را نشان می‌دهند. در ادامه با ما همراه باشید تا شما را با تعریف هر کدام از این شاخص‌ها آشنا کنیم.

این مطلب را نیز مطالعه فرمایید: حجم مبنا چیست و چگونه آن را محاسبه و استفاده کنیم؟

شاخص کل یا TEPIX

برای آن که بدانید شاخص بورس چیست ، با ید با مفهوم شاخص کل یا TEPIX آشنا شوید. شاخص کل یا شاخص قیمت پرکاربردترین شاخص بورس است و بیانگر میزان تغییرات قیمت سهام شرکت‌های حاضر در بازار سرمایه است که می‌تواند بازدهی این بازار را نشان دهد. بنابراین اگر شاخص کل بورس در ابتدای سال ۲۰ هزار واحد باشد و در پایان سال با ۱۰ هزار واحد افزایش به ۳۰ هزار واحد برسد معنای آن این است که میانگین بازدهی بورس بازار بورس چیست؟ از محل افزایش قیمت سهام شرکت‌ها در آن سال ۵۰ درصد بوده است.

البته این نکته را هم باید ذکر کنیم که تاثیر شرکت‌های بزرگ در افزایش یا کاهش شاخص کل بسیار زیاد است و این امر شاید یکی از نقاط ضعف این شاخص باشد. برای مثال، اگر اکثر سهام بازار با درصدهای منفی معامله شوند، چند معامله با درصد مثبت بر روی سهام شرکت‌های بزرگ می‌تواند شاخص کل بورس را مثبت کند و برعکس. البته برای رفع این مشکل از شاخص کل هم‌وزن استفاده می‌کنند که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم.

محاسبه شاخص کل: اگر بخواهیم شاخص کل را براساس فرمول بیان کنیم به صورت زیر خواهد بود:

( ارزش جاری بازار در زمان مبدا / ارزش جاری بازار سهام در زمان محاسبه )* 100 = شاخص کل

ارزش جاری بازار، از مجموع ارزش جاری شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس به دست می‌آید. خود ارزش جاری هر شرکت برابر است با حاصلضرب تعداد سهام آن شرکت در قیمت هر سهم شرکت. ارزش جاری بازار در زمان مبدا نیز مربوط به مجموع ارزش جاری شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس در سال پایه می‌شود. در بورس اوراق بهادار تهران، سال ۱۳۶۹ به‌عنوان سال پایه در نظر گرفته می‌شود.

شاخص کل (قیمت) هم‌وزن

شاخص کل هم‌وزن یکی دیگر از شاخص‌های مهم بازار بورس است که تاثیر همه شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس را به‌طور برابر در محاسبه شاخص کل در نظر می‌گیرد. بنابراین در این شاخص برخلاف شاخص کل، وزن و اندازه شرکت‌ها تاثیرگذار نیست و میزان بازدهی قیمت سهام شرکت‌ها بدون در نظر گرفتن بزرگی آن‌ها محاسبه می‌شود. بنابراین اگر شما از تمامی شرکت‌های حاضر در بورس به تعداد مساوی سهم داشته باشد، شاخص کل هم‌وزن میزان بازدهی آن سبد سهام را برایتان نشان خواهد داد.

این مطلب را نیز مطالعه فرمایید: تحلیل تکنیکال چیست و چگونه در آن حرفه‌ای شویم؟

محاسبه شاخص هم‌وزن: این شاخص از تقسیم سهام تعدادی شرکت خاص در دو سال و ضرب حاصل جمع در 100 به دست می‌آید.

(حاصل جمع سهم همان شرکت‌ها در سال دوم / حاصل جمع سهم شرکت‌ها در سال اول ) *100 = شاخص کل هم‌وزن

شاخص بازده نقدی

شاخص دیگر در بازار بورس شاخص بازده نقدی (سود) است. این شاخص برخلاف شاخص کل که میانگین تغییرات قیمت شرکت‌ها را محاسبه می‌کند، میانگین بازده سود نقدی پرداختی از سوی آن‌ها به سهامداران را نشان می‌دهد. بنابراین هر وقت شاخص سود نقدی رو به کاهش بود، به این معنی است که شرکت‌ها به‌طور میانگین سود نقدی کمتری بین سهامداران خود تقسیم کرده‌اند.

شاخص قیمت و بازده نقدی یا TEDPIX

شاخص قیمت همانطور که از نامش پیداست بیانگر میانگین تغییرات قیمت و بازده نقدی سهام شرکت‌های حاضر در بازار بورس است که می تواند بازده کل سرمایه گذاری بر روی اوراق سهام را در طی یک دوره معین نشان دهد. البته این شاخص نیز همان مشکل شاخص کل را دارد و تاثیرگذاری شرکت‌های بزرگ در آن بیشتر است.

این مطلب را نیز مطالعه فرمایید: هنگام قطعی اینترنت چگونه در بورس معامله کنیم؟

شاخص سهام آزاد شناور TEFIX

سهام آزاد شناور به سهام‌هایی گفته می‌شود که سهام‌داران قصد نگه‌داری آن را ندارند. در هر شرکت تعدادی از سهام‌داران، سهم‌های خریداری شده را حفظ می‌کنند. سهام آزاد شناور سهمی است که خریداران آن قصد نگه‌داری سهم را ندارند و احتمالا به زودی فروش می‌رود. در واقع سهمی که سهام دار قصد حفظ آن را ندارد به عنوان سهم آزاد شناور شناخته می‌شود.

محاسبه سهام آزاد شناور نیز مشابه با شاخص کل محاسبه می‌گردد، تنها تفاوت در آن جاست به جای استفاده از کل سهام منتشر شده در وزن دهی شرکت‌ها در سبد شاخص، سهم شناور آزاد شرکت‌ها محاسبه می‌شود و به این ترتیب شاخص سهام آزاد یا TEFIX به دست می‌آید.

شاخص ۵۰ شرکت فعال

این شاخص سطح عمومی قیمت ۵۰ شرکت بازار بورس چیست؟ فعال بورس را نشان می‌دهد. هر سه ماه یکبار، شرکت‌هایی که خرید و فروش سهام آن‌ها آسان‌تر و سریع‌تر از سایر شرکت‌ها صورت بگیرد در این شاخص قرار می‌گیرند. بنابراین فاکتور اصلی در انتخاب این ۵۰ شرکت، قابلیت نقدشوندگی آن‌هاست و این شاخص میانگین وزنی این ۵۰ شرکت را ارایه می‌کند.

شاخص بورس چیست و چگونه محاسبه میشود؟

اگر به سایت سهمیو و یا tsetmc.com سر بزنید و صفحه اول سایت را مشاهده کنید اطلاعاتی تحت عنوان شاخص کل، شاخص هم وزن و یا شاخص قیمت مشاهده میکنید.
در این مقاله قصد داریم مفاهیم هر کدام از این موارد را توضیح دهیم.
فرض کنید سبدی از سهام مختلف شرکت ها وجود دارد. که تعدادی از این شرکت ها در مقایسه با زمانی که وارد بازار سرمایه شده اند ارزش آنها افزایش و یا کاهش یافته است. با توجه به ارزش شرکت ها و یا بزرگ و کوچک بودن آن ها میدانیم این افزایش و کاهش به یک اندازه نیست.
شکل زیر را برای درک بهتر در نظر بگیرید:

حال اگر بخواهیم بررسی کنیم که برآیند کلی این افزایش و کاهش ارزش شرکت ها به چه صورتی بوده است، مفهومی تحت عنوان شاخص مطرح میشود.

تعریف شاخص بورس

محاسبه بازدهی کل سهام شرکت های بازار سرمایه یا به عبارتی تعیین وضعیت کلی بازار بورس و روند رشد یا افت این بازار.

عوامل تاثیرگذار

باید دو فاکتور مهم را در نظر بگیریم:
• بازده
• سیستم وزن دهی

بازده

فرض کنید سهمی به قیمت 200 تومان قیمت گذاری شده است و به قیمت 240 تومان رشد میکند. رشد قیمتی این سهم 20 درصد بوده است. در نظر بگیرید این شرکت به میزان 20 تومان یا 10 درصد هم سود نقدی تقسیم کند. می توان نتیجه گرفت این شرکت 20 درصد بازده قیمتی و 30 درصد بازده کل داشته است.

سیستم وزن دهی

• ارزش محور
• قیمت محور
• مساوی

سیستم وزن دهی ارزش محور:

شرکتی که ارزش بیشتری داشته باشد در محاسبه شاخص تاثیر بیشتری دارد.

سیستم وزن دهی قیمت محور:

هر چقدر قیمت سهام شرکتی بیشتر باشد آن شرکت بازار بورس چیست؟ تاثیر بیشتری در محاسبه شاخص دارد.

سیستم وزن دهی مساوی:

تفاوتی بین شرکت های بزرگ و کوچک در محاسبه شاخص وجود ندارد و همه ی شرکت ها به یک اندازه تاثیر دارند.

شاخص کل

بازدهی کل سهم ها (شرکت های بازار سرمایه) با در نظر گرفتن سیستم وزن دهی ارزش محور.

شاخص کل (هم وزن)

بازدهی کل سهم ها (شرکت های بازار سرمایه) با در نظر گرفتن سیستم وزن دهی مساوی.

شاخص قیمت (هم وزن)

بازدهی قیمتی سهم ها (شرکت های بازار سرمایه) با در نظر گرفتن سیستم وزن دهی مساوی.

شاخص آزاد شناور

تاثیرگذاری هر سهم بر اساس میزان سهام شناوری شرکت است.

شاخص بازار اول

میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌های تقسیم بندی شده در بازار اول بورس.

شاخص بازار دوم

میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌های تقسیم بندی شده در بازار دوم بورس.

شاخص قیمت (وزنی-ارزشی)

بازدهی قیمتی سهم ها (شرکت های بازار سرمایه) با در نظر گرفتن سیستم وزن دهی ارزش محور و قیمت محور.

مثال کاربردی

فرض کنید در شرایطی که شاخص کل مثبت ولیکن شاخص کل(هم وزن) منفی باشد
تحلیل از این شرایط چیست ؟
ارزش شرکت های بزرگ رشد ولیکن اکثریت مابقی شرکت ها افت داشته اند.

فرض کنید در شرایطی که شاخص کل منفی ولیکن شاخص کل(هم وزن) مثبت باشد
تحلیل از این شرایط چیست ؟
ارزش شرکت های بزرگ افت ولیکن اکثریت مابقی شرکت ها رشد داشته اند.

بازار بورس چیست؟

شاید برای شما نیز این سوال در ذهنتان ایجاد شده باشد که بورس یعنی چه؟، زمانی که تعدادی از تجار اروپایی از فعالیت های خود ضرر کردند راه حلی برای این مشکل پیدا کردند که ایجاد بورس بود تا بتوانند، آن ضرر را به حداقل برسانند یا جلوی آن را بگیرند. در نهایت نتیجه گرفتند که تعداد دیگری از تجار را به تجارت خود اضافه کنند و شریک شوند تا به این صورت بتوانند زیان یا سود حاصل را با آنها تقیسم کنند. این حرکت موفق آمیز بود چون که به تدریج هر تاجری سعی خود را به کار می‌گرفت تا تا فعالیت های تجاری خود را با این روش ادامه دار کنند، همچنین این روش برای کسانی که تجارت های بزرگ را در پیش می‌گرفتند بسیار مطلوب تر بود. به مرور زمان این حرکت تجار قانونمند شد، وبه تشکیل شرکت های سهامی تبدیل شد، اولین شرکت تشکیل شده سهامی، در کشور روسیه ودر سال 1353 تاسیس شده، و تصمیم گرفته شد کالاهایی را بدون دور زدن آفریقا از شمال اروپا به چین و شرق آسیا ببرند، احتمال این که در این کار ضرر بیشتر از سود باشد نیز بود.

برای انجام این جابجایی کلان تعدادی از تجار سرمایه لازم را تامین کردند، و دیگران نیز به نسبت سهام خود در زیان و سود حاصل از این کار شریک شدند، و این کار با موفقیت صورت گرفت. با گذر زمان و بزرگ تر شدن مبادلات در اروپا به سرمایه های بیشتر و همچنین شرکای بیشتری نیاز بود. برای انجام این کار به مراکزی نیاز شد که بتوانند سرمایه پزیران و سرمایه گذاران رابطه برقرار کرد، بعد از تاسیس این مراکز، بورس نام گذاری شد.

تاریخچه بورس ایران

اولین مطالعه در مورد تاسیس بورس در ایران، حدود یک قرن پیش برمی‌گردد. در سال 1315 یک فرد بلژیکی که ران لوترفلد نام دارد. بعد از انجام مطالعات زیادی، اساسنامه بورس داخلی را تهیه وبه ایرانیان مسئول ارائه کرد. با توجه به اتفاقات آن زمان از جمله وقوع جنگ جهانی دوم، دلیلی برای به تاخیر افتادن تاسیس بورس بود که 25 سال به طول انجامید. یک کمسیون در سال 1341 تشکیل شد، این کمیسیون در وزارت بازرگانی، بانک توسعه صنعتی و معدنی همراه باحضور نمایندگان وزارت دارایی، تشکیل شد. اولین موافقت نامه تاسیس بورس سهام در این کمیسیون تنظیم شد. در آخر سال 1341 یک هیئت از کشور بروکسل به سرپرستی دبیر کل بازار برای راه اندازی و مشارکت مشترک در راه‌اندازی بورس این کشور، به ایران دعوت شدند و بعد از چهار سال تاخیر قانون تشکیل بورسدر سال 1345 در مجلس به تصویب رسید و برای اجرا به بانک مرکزی از سوی وزارت اقتصاد ابلاغ شد.

در پانزده بهمن 1346 بعد از ابلاغ قانون تشکیل بورس اوراق بهادار، چند معامله برروی سهام بانک توسعه معدنی و صنعتی که یکی از بزرگترین مجتمع واحدهای تولیدی و اقتصادی که در آن تاریخ محسوب می‌شد، انجام شد. وبورس اوراق بهادار به طور رسمی کار خود را شروع کرد.

بازار بورس چیست؟

برای شناخت و فهمیدن این بازار بورس چیست؟ موضوع که واقعا بورس چیست و آشنایی بیشتر با آن بهتر است از “بازار” و تعریف آن شروع کنیم. در یک تعریف ساده، می توان گفت که:

برای درک وشناخت مفهوم بورس، و آشنا شدن بیشتر با بورس بهتر است از بازار و مفهوم آن آغاز کنید. می‌توان گفت که در تعریفی ساده بازار یعنی :

خرید و فروش در مکانی به نام بازار صورت می‌گیرد

رابطه برقرار شده بین فروشنده و خریدار بازار بورس چیست؟ را می‌توان به زبانی ساده ایجاد بازار دانست.

شروط مذکور را می‌توان در شبکه های اجتماعی، ارتباطی واینترنت باشد.

دارایی که در بازار ها به فروش قرار می‌گیرد یه به معامله می‌رسد را دودسته می‌خوانیم دسته اول :دارایی واقعی، دارایی مالی.

انواع بازار بورس

می‌توان بازار را به سه دسته اصلی تقسیم کردکه شامل :

بازاری است که به صورت دائمی وجود دارد و انواع مختلفی از کالا به صورت معین در آنجا به معامله میرسد بازار کالا نام دارد. مواد اولیه و خام در این بازار به معامله می‌رسد. بورس کالای مختلف را با نام همان جنسی که بفروش می‌رسد نام می‌گذارند مانند بورس کندم یا نفت

با توجه به نام بورس مشخص است که چه چیزی مورد معامله قرار می‌گیرد، فروش و یا خرید پول خارجی. این بورس در ایران فعالیت ندارد. ولی در کشورهای دیگر که پیشرفته هستند. فعالیت بسیار چشمگیری دارد.

۳- بورس اوراق بهادار

در این بورس دارایی هایی از جمله اوراق مالی از قبیل اوراق مشارکت و… را مورد معامله قرار می‌دهند. در این کشور این بازار راه که به طور دائمی و رسمی در یک محل از پیش تعیین شده صورت می‌گیرد وخرید و فروش اوراق بهادار نیز معامله می‌گردد، این شرایط و معاملات در بازار اوراق بهادار صورت می‌گیرد.

بورس چه می کند؟

کار اصلی بورس را می‌توان گفت که، فراهم کردن زمینه برای دو گروه از مردم، شرکت کردن در یک فعالیت اقتصادی، به طور قانونی، بهرمندی از سود و منفعت این شراکت و تامین نیاز یکدیگر.

این دو گروه سرمایه گذاران و سرمایه پذیران می باشند. در یک تقسیم بندی ساده، افراد جامعه را می توان به دو گروه تقسیم کرد:

1)نمیتونند با سرمایه ایی یا پس انداز ی که در اختیار دارند کاری انجام بدهند

2)نداشتن پس انداز یا سرمایه، اما میتواند شراکت کنند و اصول شراکت را از بر هستند

هر ساله در کیش سمینار های مهمی در زمینه شناخت بازار بورس برگزار می شود اگر می خواهید در این سمینار ها شرکت کنید ما به شما تور کیش هتل ترنج را پیشنهاد می دهیم.